Katarzyna II Wielka. Urodziła się 1729 r. w Szczecinie, zmarła w 1796 w Petersburgu. Jedna z najpotężniejszych kobiet w historii świata, caryca Rosji w latach 1762-1796. Fragment książki "Milczące psy" Waldemara Łysiaka z 1990 r.Premiera książki "Polska i Rosja" prof. Andrzeja Nowaka.źródło: Wydawnictwo Biały Kruk#wieszwięcej Oto kolejna odsłona audycji Odety Moro „Najlepszy weekend”. Tym razem odwiedziła ją Katarzyna Bujakiewicz. Zapraszamy na rozmowę! Katarzyna Bujakiewicz szczerze o Polakach na emigracji. Nie ma wątpliwości [PODCAST] Fot. Bartosz Krupa/East News. newsy polecamy rozrywka. Wiktoria Policha. 22 kwietnia, 2023. O tym właśnie mówiła caryca Katarzyna twierdząc, że Polaków nie da się podbić, ale można tak zdemoralizować i rozdrobnić, że sami będą chcieli sprzedać ojczyznę okupantom. I choć jest to proces rozciągnięty na długie dekady, skutek będzie nieodwracalny. . Wchodzimy właśnie w jubileuszowy rok obchodów stulecia odzyskania niepodległości. Dla bardzo wielu naszych rodaków data ta niewiele znaczy. Data, jak data. Dla naszych dziadów i pradziadów natomiast fakt odzyskania niepodległości był czymś nadzwyczajnym, wręcz nieprawdopodobnym. Wynikało to nie tylko z cierpień w okresie 123 lat niewoli, ale ze świadomości, że niewola była przede wszystkim winą naszych przodków, którzy zaniedbali sprawy własnego państwa (słynne „jakoś to będzie”), a z czego z radością skorzystali nasi sąsiedzi. Oczywiście, byli oni (głównie Prusy) zainteresowani powiększeniem swego terytorium. Tyle że – jak głosi przysłowie: „okazja czyni złodzieja”. Rzeczpospolita Obojga Narodów w XVIII w. była totalnie bezsilna. Jej los zależał jedynie od interesów państw ościennych, które z sobą rywalizowały. W tej sytuacji sprzeczności między nimi niekiedy ratowały naszą skórę. Przykładem jest drugi rozbiór, gdy intrygi Prus wyeliminowały Austrię z podziału łupów. W dniu 25 listopada 1764 r. w kolegiacie św. Jana Chrzciciela w Warszawie odbyła się koronacja Stanisława Antoniego Poniatowskiego, który przyjął imię: Stanisław II August. Miał wówczas 32 lata, był przystojnym, inteligentnym, wykształconym i bywałym w świecie człowiekiem. Urodzony 17 stycznia 1732 r. w Wołczynie miał wszelkie możliwości zrobienia kariery, co w pełni wykorzystał. Jej początkiem była znajomość z angielskim dyplomatą Charlesem Hunbury Williamsem, którego poznał w Berlinie w 1750 r. Spotykał się z nim m. in. w Dreźnie, ale największe znaczenie miał pobyt w Petersburgu, gdzie pełnił funkcję prywatnego sekretarza brytyjskiego ambasadora, którym wówczas był Williams. W Petersburgu w grudniu 1755 r. Poniatowski nawiązał romans z Katarzyną, żoną wielkiego księcia Piotra Romanowa (późniejszego cara Piotra III), a owocem związku była córka Anna. Poniatowski z Petersburga wyjechał w 1758 r. W lipcu 1762 r. Katarzyna dokonała politycznego przewrotu i objęła władzę w Rosji. Już 2 sierpnia 1762 wysłała do Poniatowskiego list, w którym poinformowała go, że podjęła działania celem uczynienia go królem. 11 kwietnia 1764 r. Prusy i Rosja podpisały porozumienie co do wyboru w Polsce wspólnego kandydata. Elekcja Poniatowskiego na polach warszawskiej Woli miała miejsce 7 września 1764 r. Nie jest jednak dziełem przypadku, że koronacja odbyła się 25 listopada, a więc w dniu imienin carycy. Nadzwyczaj interesujący opis ostatnich lat Rzeczypospolitej Szlacheckiej zawiera praca Roberta Howarda Lorda pt.: „The second partition of Poland, a study in diplomatic history”, wydana pierwotnie w Cambridge w 1915 r., a w Polsce w 1984 r. pt.: „Drugi rozbiór Polski”. Dzieło to napisane przez bezstronnego obserwatora i oparte na wielu nieistniejących obecnie dokumentach wręcz poraża opisami stanu naszego państwa oraz obłudy i pazerności państw ościennych. W pracy – zgodnie z tytułem – przeanalizowano dzieje drugiego rozbioru, ale dla jasności omówiony został także pierwszy i trzeci rozbiór. W dalszej części niniejszego tekstu przytoczę obszerne fragmenty z pracy Lorda, które – być może – pozwolą lepiej zrozumieć realia tamtej epoki. Lord napisał m. in. (s. 291): „Pierwszy rozbiór miał to do siebie, że stanowił jedyny wypadek podziału państwa przez mocarstwa, które nie prowadziły z nim wojny, i że nastąpił bez uprzedniego rozlewu krwi. (…) Drugi rozbiór stanowił jeszcze większy krok w tym kierunku. W 1793 r. mocarstwa rozbiorowe nawet nie zadały sobie trudu (mimo, że uczyniły to w 1772 r.), by powołać się na jakiekolwiek wydobyte z archiwów prawa historyczne, przynajmniej dla formalnego zadośćuczynienia europejskiemu poczuciu legalizmu. Uzurpację swoją usprawiedliwiały koniecznością utrzymania kordonu sanitarnego wokół niebezpiecznych ognisk zaraźliwych idei politycznych (…) oraz prawem do „indemnizacji” za tak dobroczynne wysiłki. Jeśli bezczelny fałsz i cynizm podobnego tłumaczenia mógł wstrząsnąć nawet XVIII-wieczną Europą, to pogwałcenie przez oba mocarstwa rozbiorowe (Prusy i Rosję – przyp. LK) wszystkich obietnic i zobowiązań wobec Polski w jeszcze większym stopniu wzburzyło opinię światową”. W wyniku II rozbioru Prusy otrzymały największy w swojej dotychczasowej historii przyrost terytorialny. Natomiast łupy Rosji były jedną z dwóch lub trzech największych aneksji dokonanych kiedykolwiek (do tego czasu) przez jakiekolwiek nowożytne mocarstwo europejskie. W tym miejscu Lord przytacza ówczesną doktrynę, że „powiększanie własnego terytorium jest najmilszym i najgodniejszym zajęciem każdego suwerennego władcy”. Lord napisał m. in. (s. 292).: „Wskutek drugiego rozbioru Polski (1793) powstała sytuacja chwiejna i niemożliwa do utrzymania. Polacy, przygnębieni rosyjską inwazją z 1792 r., zdradzeni kolejno przez pruskiego sprzymierzeńca, własnego króla i otumanionych targowiczan, spostrzegli, że wbrew obietnicom „rycerskiego” Fryderyka Wilhelma” i „wielkodusznej’ Katarzyny II pozbawiono ich połowy własnego terytorium. Z Polski pozostał jedynie żałosny kadłub. Ale i te jej resztki nie miały korzystać z pełnej niepodległości. Oddziały rosyjskie nadal okupowały kraj, a ambasador imperatorowej otrzymał polecenie kierowania wszystkimi sprawami Rzeczypospolitej”. Stan taki budził niezadowolenie i sprzeciw w kręgach patriotycznych, które podjęły przygotowania do przeciwstawienia się zaborcom siłą. Powstanie rozpoczęło się 12 marca 1794 r. w Ostrołęce od buntu brygady Madalińskiego, która rozpoczęła wówczas marsz w kierunku Krakowa. Wkrótce powstanie pod wodzą Tadeusza Kościuszki objęło obszar od Krakowa po Wołyń, Żmudź, a nawet Kurlandię. Rosyjski ambasador w Rzeczypospolitej Osip A. Igelström wpadł po wybuchu powstania w panikę i poprosił o pomoc Prusaków, którzy szybko przystąpili do tłumienia rozruchów, odnosząc wkrótce zwycięstwo pod Szczekocinami (6 czerwca 1794). Później połączone siły prusko-rosyjskie obległy Warszawę (13 lipca – 6 września 1794 r.), ale bez sukcesu. Pruski monarcha Fryderyk Wilhelm II jak niepyszny wycofał się spod Warszawy. Rosjanie także odeszli, ale nie wycofali się z wojny, a po przegrupowaniu i uzupełnieniu pokonali Polaków pod Maciejowicami, dokonali rzezi Pragi, co spowodowało poddanie się Warszawy oraz, w połowie listopada 1793 r. ostatecznie pokonali polskie siły. Caryca Katarzyna II tryumfowała. Lord napisał (s. 292): „Po raz pierwszy granice trzech mocarstw miały się zetknąć, problem polegał więc już nie na tym, ile każde z nich miało zabrać Polakom, lecz ile mogło odebrać dwóm pozostałym”. Rokowania były bardzo trudne i trwały prawie trzy lata. Na lekcjach historii omawia się poszczególne fazy Powstania, ale nadzwyczaj rzadko przedstawia się ówczesne wydarzenia na szerszym europejskim tle. Trzeba więc pamiętać, że jest to okres tuż po Rewolucji Francuskiej, gdy europejskie potęgi walczą z jakobińską Francją. Najbardziej w tę wojną zaangażowana była Austria, która robiła wszystko, aby wciągnąć w nią także Prusy. Za pomoc Austria obiecała wynagrodzić Prusaków nabytkami w Polsce. Dla eleganckiego przedstawienia rozboju na Rzeczypospolitej ów proceder nazwano „indemnizacją”. Było to dla Prus „wynagrodzenie strat i szkód” (indemnizacja), jakie Fryderyk Wilhelm II ponosił w wojnie z rewolucyjną Francją. Wykorzystanie Prus w tłumieniu powstania w Polsce nadzwyczaj zaniepokoiło Austrię, która obawiała się kolejnego pominięcia w grabieży ziem polskich, bo przecież Prusy nie będą walczyć za darmo, co nieustannie przypominał de Nassau – przedstawiciel pruskiego monarchy w Petersburgu. Zaistniała wówczas konieczność zapłaty Prusom za „usługę” przesądziła o trzecim rozbiorze Polski. Jedynym poważnym problemem był podział łupów, którego wstępny projekt już w maju 1794 r. przygotował carski minister Aleksander Bezborodko. Austrii nie wiodło się w wojnie na Zachodzie, toteż ze wzmożoną determinacją walczyła o łupy w Polsce. W nocie austriackiego ministra spraw zagranicznych Johanna Thuguta z 11 sierpnia 1794 r., wysłanej do Petersburga, Austria domagała się dla siebie: „województwa krakowskiego i sandomierskiego na lewym brzegu Wisły, wszystkich ziem pomiędzy Wisłą a Bugiem; a za Bugiem Wołynia, Brześcia Litewskiego i – jeśli to możliwe – szerokiego pasa, rozciągającego się na wschód aż po Pińsk, a na północ aż do Narwi” ( Lord, s. 298). Prusacy natomiast tak sformułowali swoje apetyty (w lipcu 1794 r.) odnośnie polskich obszarów: 1) Południowo-wschodniego, obejmującego Warszawę i Kraków, wszystkie ziemie na lewym brzegu Wisły, a na północ od tej rzeki rejon sięgający Pułtuska nad Narwią; 2) Północno-wschodniego, obejmującego znaczną część Kurlandii i Żmudzi na zachód od rzeki Windawy. Nieudane oblężenie Warszawy w lecie 1794 r. pozbawiło Prusaków szacunku Katarzyny, a tym samym ich przyszłe nabytki w Polsce zostały mocno okrojone. Z postulowanych obszarów na północnym wschodzie otrzymali pasek terytorium pomiędzy ówczesną granicą Prus a rzeką Niemen. Po utworzeniu w 1807 r. Księstwa Warszawskiego ziemie te zostały zabrane Prusom i włączone do Księstwa, a w 1815 r. do Królestwa Polskiego, stanowiąc w przyszłości część guberni suwalskiej. Pod koniec 1794 r. rokowania w sprawie podziału ziem polskich były w impasie. Katarzyna – mająca swoje wojska w Warszawie – rozdawała karty. Nie zgadzała się na żądania Austrii i była niechętna Prusom. Korzystając z osłabienia pozycji Prus, 3 stycznia 1795 r. Rosja i Austria podpisały trzy tajne „deklaracje rządowe”, z których jedna była de facto traktatem trzeciego rozbioru. Niechęć Rosji, a szczególnie Austrii do Prus znacznie zwiększył podpisany 5 kwietnia 1795 r. w Bazylei traktat kończący wojnę francusko-pruską, co otwierało drogę do sojuszu pomiędzy Prusami, Francją, Szwecją i Turcją, a w rezultacie do ocalenia Polski. Ta wizja mocno zaniepokoiła Austrię i Rosję. Chcąc zapobiec „nieszczęściu”, Austria skoncentrowała latem 1795 r. w Galicji, Czechach i na Morawach 80 tys. żołnierzy, a Rosja 90 tys. w Polsce pod wodzą Suworowa. Lord napisał (s. 304): „Dnia 10 sierpnia 1795 r. posłowie Austrii i Rosji przedstawili w Berlinie traktat rozbiorowy, nie usiłując nawet zbytnio go tłumaczyć ani usprawiedliwiać, a żądając tylko stanowczo, aby Prusy zaakceptowały porozumienie w jego aktualnej formie. Początkowo na dworze berlińskim zapanowało oburzenia i zamieszanie, lecz bardzo prędko zdecydowano się na prawie całkowity odwrót. Ministrowie pruscy zgodzili się w pełni na żądania rosyjskie, pragnęli tylko skłonić Austriaków do odstąpienia chociażby małej części przyznanego im terytorium celem zatarcia wrażania kompletnej klęski”. Jeszcze przez kilka miesięcy trwały targi pomiędzy zaborcami, by ostatecznie 24 października 1795 r. w Petersburgu (Carskim Siole) podpisać traktaty rozbiorowe. „Na mocy konwencji petersburskiej z 15/26 stycznia 1797 r. trzy mocarstwa dokonały koniecznego uporządkowania sprawy długów Rzeczypospolitej, długów Stanisława Augusta i różnych innych problemów. W odrębnym tajnym artykule państwa te składały wzajemne zobowiązania, że „nigdy nie będą używać w tytułach swoich monarchów określenia Królestwo Polskie”, aby raz na zawsze wymazać z kart historii nawet ślad imienia Polski” ( Lord, s. 304). Gigantyczne długi polskiego monarchy – które w istotny sposób wpłynęły na losy naszej ojczyzny – wynikały nie tylko z finansowania różnego rodzaju przedsięwzięć publicznych, jak np. Szkoła Rycerska, ale w dużej mierze z dosyć beztroskiego szafowania pieniędzmi, m. in. na liczne miłości i miłostki, albowiem zgodnie z podjętymi zobowiązaniami, kandydatka na żonę króla musiała mieć akceptację Petersburga. Król pozostawał więc formalnie w stanie bezżennym, chociaż od dawna mówiło się, że Elżbieta Grabowska była jego morganatyczną żoną, z którą miał kilkoro dzieci (Aleksandrę, Izabelę, Stanisława, Michała i Kazimierza). Dosyć powszechnie uważa się, że z Izabelą Czartoryską z Flemmingów miał córkę Marię (Wirtemberską), natomiast z Izabelą Lubomirską z Czartoryskich – syna Adama. Z Magdaleną Agnieszką Lubomirską miał dwójkę kolejnych dzieci: Konstancję (Żwanową) oraz Michała Cichockiego. Spośród jego dzieci dwaj synowie: Michał Cichocki i Michał Grabowski dosłużyli się stopni generalskich, przy czym gen. Michał Grabowski poległ 17 sierpnia 1812 r. przy zdobywaniu Smoleńska, walcząc w szeregach 18. dywizja gen. Kniaziewicza. Trafiony trzema kulami zginął na początku szturmu, ale już po sforsowaniu rosyjskich fortyfikacji. W tym samym szturmie ciężko ranny zostaje płk Jan Krukowiecki, podkomendny Grabowskiego i jego adwersarz. Abdykację, która była przysłowiowym ostatnim gwoździem do trumny Rzeczypospolitej, Stanisław August Poniatowski podpisał w Grodnie 25 listopada 1795 r., składając tym samym hołd carycy Katarzynie w dniu jej imienin. Z Grodna przewieziony został do Petersburga. Tam następca Katarzyny – car Paweł – oddał Poniatowskiemu do dyspozycji Pałac Marmurowy, w którym były król zmarł 12 lutego 1798 r. Pochowany został w kościele św. Katarzyny przy Newskim Prospekcie. W końcu lat 30. XX w. władze radzieckie stwierdziły, że budynek wymaga remontu, w czym sarkofag Poniatowskiego jest przeszkodą. Poprosiły więc władze II RP o zabranie szczątków króla. Prochy przewiezione zostały do Polski i pochowane w kościele parafialnym w Wołczynie, gdzie Poniatowski się urodził. W wyniku układów jałtańskich, tereny II RP na wschód od Bugu weszły w skład ZSRR. Wołczyn znalazł się po sowieckiej stronie rzeki. Dopiero w latach 80. XX w., dzięki staraniom przede wszystkim prof. Marka Kwiatkowskiego, doszło do przewiezienia resztek zdewastowanej i rozgrabionej trumny do Polski i pochowania symbolicznych prochów w podziemiach katedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie. W ten symboliczny sposób prochy monarchy koronowanego w tej świątyni, spoczęły w jej podziemiach. Jakkolwiek rozpatrywać ostatnie lata Rzeczypospolitej Obojga Narodów, to zawsze dostrzeżemy, że we wszystkich nieszczęściach naszej ojczyzny niepoślednią rolę odgrywała caryca Katarzyna II – Niemka na rosyjskim tronie. publiczna Katarzyna II (fot. domena publiczna)Stanisław Szczęsny Potocki nie potrzebował wiele czasu, by odkryć, że jest Rosjaninem. Ale wieści o drugim rozbiorze Polski mimo to były dla niego szokiem.„Pańska ojczyzna jest tu”. Tak brzmiała stanowcza, ucinająca wszelką dyskusję i poparta tupnięciem nogą odpowiedź carycy Katarzyny II na słowa rozgoryczonego drugim rozbiorem Polski Stanisława Szczęsnego Potockiego (1751–1805).Człowieka, który – dopuszczony w kwietniu 1793 roku w Petersburgu przed oblicze władczyni – na kurtuazyjne pytanie, jak się czuje, powiedzieć miał, chcąc dać wyraz swemu żalowi: „Dobrze, Wasza Wysokość, ale moja ojczyzna…”Oblicze zdrajcyStanisław Szczęsny Potocki, najmożniejszy magnat Rzeczypospolitej, był wraz z Sewerynem Rzewuskim i Franciszkiem Ksawerym Branickim przywódcą zawiązanej nominalnie w Targowicy na Ukrainie, faktycznie zaś w Petersburgu konfederacji, która w 1792 roku wezwała wojska rosyjskie do obalenia Konstytucji 3 ponoszą pełną odpowiedzialność za ówczesną interwencję rosyjską. To ich zabiegi spowodowały, że caryca uwzględniła zdanie swego prącego ku wojnie faworyta Zubowa, a przeszła do porządku dziennego nad sprzeciwem kierownika rosyjskiej polityki zagranicznej, Bezborodki, i niechętnymi nastrojami rosyjskich elit arystokratycznych. publiczna Stanisław Szczęsny Potocki (fot. domena publiczna)Dla pełnego zrozumienia fenomenu konfederacji targowickiej kluczowe znaczenie ma jednak odpowiedź na pytanie o stosunek jej przywódców do drugiego rozbioru Rzeczypospolitej, będącego bezpośrednim następstwem rosyjskiej interwencji. Dążyli do niego czy jedynie spodziewali się, że on nastąpi, i po cichu się z tym godzili, czy też może o planach rozbiorowych nie wiedzieli, choć powinni się ich domyślać?Musieli wiedzieć, co czynią?Z zachowanych relacji wynika, że dla co wnikliwszych obserwatorów petersburskiego życia politycznego od początku było jasne, iż interwencja rosyjska w Polsce oznacza nieuchronnie kolejny rozbiór. Złudzeń nie mieli chyba także przywódcy Targowicy, poza może właśnie Potockim, którego bystrość umysłu współcześni powszechnie podawali w do ostatnich chwil łudził się, że jest dla Rosji poważnym partnerem politycznym. Wieść o podpisaniu 23 stycznia 1793 roku konwencji rozbiorowej była dla niego przykrym zaskoczeniem, chyba jednak nie tyle z powodów patriotycznych, ile publiczna Wieszanie targowiczan (fot. domena publiczna)Znikło, jak tyle innych w dziejach świataNic nie wskazuje na to, by późniejsze o dwa lata wymazanie Polski z mapy Europy było dla niego życiową tragedią. Do historii przeszedł za to fragment listu Potockiego do Seweryna Rzewuskiego z 1796 r., pisanego z leżących w zaborze rosyjskim dóbr ukraińskich:Znikło to państwo i to imię, jak znikło tyle innych w dziejach świata. Ja już jestem Rosjaninem na zawsze (…). My tutaj spokojnie żyjemy. Zgoła Boga trzeba prosić, aby przynajmniej w tej spokojności nas do końca życia zachował. Słowa Katarzyny i powyższy cytat dobrze obrazują łatwość, z jaką część polskiej magnaterii pogodziła się z upadkiem polskiej dialog z carycą nie wydaje się zatem wymysłem pragnącego bronić swego imienia Potockiego, ten bowiem konieczności takiej obrony raczej nie dostrzegał. Głosy skłonne usprawiedliwiać targowiczanina jako „realistę” podniosły się za to w oficjalnej publicystyce dopiero co minionej epoki, gdy wrażeniu analogii między przywódcami Targowicy a ludźmi sprawującymi rządy w Polsce trudno było się tekst ukazał się pierwotnie jako jedno z haseł Leksykonu polskich powiedzeń historycznych. Pozycja autorstwa Macieja Wilamowskiego, Konrada Wnęka i Lidii A. Zyblikiewicz została opublikowana nakładem wydawnictwa Znak w 1998 lead, ilustracje wraz z podpisami, wytłuszczenia, podział akapitów oraz śródtytuły pochodzą od redakcji. Tekst poddano podstawowej obróbce niezwykłą powieść o Katarzynie II: Na wyniki wyborów to nie wpłynęło, ale sobotnia wypowiedź pani Angeli Merkel, chadeckiej kandydatki na urząd kanclerza Niemiec, na pewno uwiarygodniła wiele obaw wyrażanych w Polsce podczas nieustannej kampanii wyborczej ostatniego półrocza. Otóż desygnowana pani kanclerz stwierdziła, że jej wzorem osobowym jest caryca Katarzyna II, a portret Niemki na rosyjskim tronie powiesi w swoim gabinecie. Niespodziewanie obawy wyrażane przez Lecha Kaczyńskiego w końcówce kampanii wyborczej zyskały więc bardzo obrazowe - dosłownie i w przenośni - potwierdzenie. Nie dziwi również chłodna reakcja części prasy w Niemczech i Rosji na wynik polskich wyborów prezydenckich. Niektórzy pamiętają jeszcze skandaliczną wypowiedź rosyjskiego ambasadora w Polsce, który po zwycięstwie Aleksandra Kwaśniewskiego nad Lechem Wałęsą oznajmił, że „nareszcie w Warszawie rządzić będą ludzie, którzy rozumieją po rosyjsku". Lech Kaczyński po rosyjsku mówi i rozumie całkiem dobrze, ale niewątpliwie w kategorii opisanej przez niegdysiejszego ambasadora Rosji się nie mieści. Mimo że prezydent ma bardzo niewielkie uprawnienia konstytucyjne w polityce zagranicznej, to obyczaj wytworzony przez obu poprzedników Lecha Kaczyńskiego sprawia, że rola głowy państwa w polityce międzynarodowej, zwłaszcza w kreowaniu jej strategicznych kierunków, jest znacząca. A deklaracje nowego prezydenta nie pozostawiają wątpliwości, że nie będzie to polityka bierności i reagowania na wydarzenia, a polityka aktywna. Aktywna, czyli nastawiona na kreowanie wydarzeń. Bez wątpienia jednym z pierwszych działań nowego rządu i prezydenta elekta powinno stać się odbudowanie kompletnie zniszczonego przez poprzednie rządy bezpieczeństwa energetycznego Polski. To nie tylko kwestia protestowania przeciwko pomysłom budowy nie-miecko-rosyjskiego gazociągu pod Bałtykiem. Polska przede wszystkim powinna zabrać się do budowania koalicji państw wewnątrz Unii Europejskiej, nastawionej na zasadniczą zmianę strategii energetycznej UE. Bo dzisiejsza była konstruowana dla Unii dwunastu państw. Zarówno Szwedzi i Finowie, jak i większość państw przyjętych do UE w ubiegłym roku mają w tej dziedzinie interesy odmienne od Francji, Niemiec czy Włoch i Bruksela musi to w swojej strategii uwzględnić. Zadaniem nowego prezydenta i rządu będzie również przekonanie Unii, że powinna ona zdecydowanie aktywniej włączyć się w proces reformowania Ukrainy. Kijów bez pomocy (nie tyle finansowej, ile dotyczącej transferu wiedzy, technologii i inwestycji) po prostu sobie nie poradzi i niczym ryba do saka wpadnie kolejny raz w objęcia Moskwy. A dla niezależności energetycznej Europy Środkowej Ukraina ma znaczenie kluczowe. I wreszcie niezbędne będzie zaproszenie Stanów Zjednoczonych do dużo bardziej aktywnej polityki w naszym regionie. Lech Kaczyński podkreśla, że traktuje Waszyngton jako partnera pierwszej kategorii, stanie jednak wobec szalenie trudnego zadania skłonienia George'a Busha do tego, by i on traktował Polskę jako stabilnego, a nie egzotycznego sojusznika. Interes Polski Miejsce polityki „brata łaty" uprawianej przez Aleksandra Kwaśniewskiego zajmie polityka bardziej powściągliwa w gestach, ale bardziej treściwa w wykonaniu nowego prezydenta i rządu. Należy tylko mieć nadzieję, że nie dojdzie do konfliktów kompetencyjnych w trójkącie prezydent-premier-minister spraw zagranicznych, bo obowiązująca konstytucja RP niemalże takie konflikty wymusza. Wbrew rozpowszechnianej legendzie Polska zmarnowała ostatnie cztery lata na arenie międzynarodowej i nowej ekipie przyjdzie odrabiać gigantyczne zaległości. Atmosfera odrabiania tych zaległości dobra tymczasem nie będzie, bo w kampanię przeciwko prezydenturze Lecha Kaczyńskiego zaangażowała się znaczna część polskich elit. Wyraźnie widać, że te z mediów zachodnich, które miały polskich przyjaciół, szczególnie z kręgu prasy liberalnej („Gazeta Wyborcza" czy „Polityka"), straszyły swoich czytelników nieobliczalnym „prawicowym populizmem" Kaczyńskiego i PiS. Daje to nowemu rządowi pewien handicap, gdy będzie budził nieodparte zdziwienie, że nie przyjeżdża na spotkania międzynarodowe z nożem w zębach, ale handicap ów będzie działał krótko. Gdy przyjdzie do rozmowy o interesach, partnerzy bezwzględnie będą wykorzystywali wszelkie negatywne stereotypy, jakie o braciach Kaczyńskich wyprodukowano na użytek krajowej kampanii wyborczej. Domaganie się należnych nam regulacji budżetowych czy decyzji politycznych będzie kwitowane stwierdzeniem, że Polacy nie potrafią się zachować. Podobnie, jak kiedyś rząd włoski czy austriacki, możemy zderzyć się ze zmasowaną wojną propagandową lewicowych mediów. I trudno będzie zapomnieć wypowiedzi Lecha Wałęsy o groźnych i wojowniczych „Kaczorach", którym trzeba przeszkadzać, oraz przekaz wychodzący ze środowiska Unii dotyczący rzekomej antyeuropejskości PiS. Tymczasem jest to tylko próba przyjęcia tych norm, które w Europie obowiązują, czyli twardego dbania o własne narodowe interesy. Polska Kowalskiego Przyglądając się imponującemu sukcesowi Lecha Kaczyńskiego, który wbrew wszelkim sondażom został prezydentem Polski z bardzo wyraźną przewagą nad liberalnym kontrkandydatem, wypada zauważyć, iż był to bunt obywateli przeciwko polityce rozumianej jako zmowa elit. Sztabowcy Donalda Tuska nie dostrzegli, że to, co oni uważali za miażdżący zarzut - kiedy ich kandydat stwierdzał, iż nie będzie się ubiegał o elektorat Andrzeja Leppera, przez wyborców zostało odebrane jako wchodzenie w buty elitarysty rodem z Unii Wolności, który pogardza zwykłymi ludźmi. To również nauczka dla polityków, że traktowanie Polaków jako motłochu, którym można manipulować przy pomocy telewizji (która była rażąco nieobiektywna w kampanii), prowadzi do porażki. I chyba najtrudniejszym zadaniem prezydenta Kaczyńskiego będzie właśnie podtrzymanie tego dialogu z obywatelami, który rozpoczął w kampanii wyborczej. Ten syn inteligenckiej rodziny z warszawskiego Żoliborza czuł się na wiecach o niebo lepiej od swojego oponenta. Od tego, czy potrafi ten brak dystansu utrzymać odgrodzony tłumem prezydenckich ochroniarzy od zwykłego obywatela zależy druga kadencja prezydencka i powodzenie wielkiego planu politycznego braci Kaczyńskich - planu budowy IV Rzeczypospolitej. Ten plan zakłada wygładzenie kantów powstałych w kampanii wyborczej i podjęcie wspólnie z Platformą Obywatelską wysiłku zmiany konstytucji. A przede wszystkim czegoś, co kandydat Kaczyński nazywał w kampanii zwróceniem państwa ku obywatelom. Dzisiejsza Polska jest przyjazna i życzliwa dla elit, od bezkarności wykroczeń drogowych, po specjalne traktowanie w urzędach. Polska po rządach PiS ma być Polską życzliwą zwykłemu Kowalskiemu. To olbrzymie i niesłychanie trudne do wykonania zadanie. Zwłaszcza że spoza granic będzie nas straszył portret carycy Katarzyny. i Autor był dyrektorem Ośrodka Studiów Międzynarodowych Senatu, w latach 1997-2001 podsekretarz stanu i główny doradca premiera ds. zagranicznych, obecnie komentator międzynarodowy tygodnika „Wprost" opr. mg/mg Odsłuchaj Caryca Katarzyna, nam – Polakom, nie kojarzy się najlepiej. Nic dziwnego: jej zręczne intrygi doprowadziły kolejno do trzech rozbiorów, przez co zniknęliśmy z mapy na 123 lata. Trzeba jej jednak przyznać, że politykiem była wybitnym. A w wolnym czasie, kiedy akurat nie zajmowała naszych ziem, kolekcjonowała kochanków i porcelanę. Można jej nie lubić, ale na pewno warto ją poznać. Czym skorupka za młodu…Choć znamy ją jako carycę Rosji, z Rosją miała niewiele wspólnego – przynajmniej jeśli chodzi o pochodzenie. Urodziła się bowiem w Szczecinie. Jej dzieciństwo trudno nazwać szczęśliwym. Między rodzicami Katarzyny było 25 lat różnicy. Ojciec był nudnym i nijakim emerytowanym wojskowym, wywodzącym się ze zubożałej arystokracji. Matka: Joanna von Holstein-Gottorp stanowiła jego totalne przeciwieństwo. Energiczna, lubiąca luksus i bujne życie towarzyskie liczyła, że trafi na książęcy dwór i rzecz jasna będzie jego ozdobą. Zamiast tego trafiła do wspomnianego Szczecina, by tam żyć u boku swojego mało lotnego męża. Marzyła o synu, a pojawienie się córki było dla niej rozczarowaniem, którego nie ukrywała. Co więcej – poród był bardzo ciężki i omal jej nie zabił, przez co do nienawidziła dziewczynki jeszcze bardziej. Latami wmawiała jej, że jest brzydka i bezczelna. To nie mogło się dobrze Fryderyka Augusta zu Anhalt-Zerbst-Dornburg, czyli nasza bohaterka, pozbawiona matczynej miłości i rodzinnego ciepła, natychmiast po urodzeniu trafiła pod opiekę niań i służby. Szczęśliwie zajęła się nią pochodząca z Francji guwernantka, która rozkochała ją w tamtejszej kulturze, sztuce i języku. Wykształcenie i ogłada, jakiej nabrała Zofia miały ułatwić jej zamążpójście. Wyglądała go z utęsknieniem, bo oznaczało wyrwanie się z domu. Znalezienie odpowiedniego kandydata nie ułatwiał fakt, że uroda nie była jej atutem. Pierwszym pretendentem do jej ręki był – o zgrozo – jej wujek. Matka rzecz jasna oddałaby mu córkę bez wahania, gdyby nie fakt, że na horyzoncie pojawił się o wiele bardziej smakowity rosyjskim tronie zasiadła bowiem córka cara Piotra Wielkiego, Elżbieta, która była mocno związana z rodziną Joanny. Swego czasu miała nawet wyjść za mąż za jej starszego brata, ale biedak zmarł na kilka tygodni przed ślubem. Jak łatwo się domyśleć, matka Zofii robiła wszystko żeby okazać świeżo upieczonej carycy swoją przyjaźń i oddanie. Opłaciło się. Bezdzietna Elżbieta na swojego następcę wybrała wnuka Piotra Wielkiego, także Piotra. Postanowiła niczego nie pozostawiać przypadkowi, więc znalezienie mu żony również wzięła na siebie. Wybór padł na Zofię, która w 1744 roku przybywa na dwór, gdzie natychmiast przyjmuje chrzest w obrządku prawosławnym, a także nowe imię: Katarzyna. W dniu ślubu miała 16 żoną Piotrusia PanaRok później jest już żoną Piotra. Ich małżeństwo od samego jednak początku było skazane na porażkę. Różnice między nimi były bowiem, najoględniej mówiąc, trudne do zignorowania. Zresztą trudno żyć z kimś, do kogo czuje się pogardę i odrazę. Ona była niezwykle inteligentną, oczytaną, uwielbiającą taniec i jazdę konną młodą kobietą. On – niedojrzałym emocjonalnie, głupkowatym i zaglądającym zbyt często do kieliszka dzieciakiem (choć młodszym od niej zaledwie o rok). Znęcał się nad zwierzętami i wpadał w szał, kiedy przegrywał w karty. Katarzyna, dla świętego spokoju, dawała mu wygrywać. Na domiar złego, Piotr był po prostu brzydki, a to kłóciło się z jej zamiłowaniem do kilku latach, podczas których Katarzyna nie wydała na świat potomka, zaczęło robić się – delikatnie mówiąc – nerwowo. Nie miał on jednak prawa się pojawić, bo małżeństwo było nieskonsumowane. Piotr idąc do łóżka ze swoją żoną prosił o przyniesienie zabawek i nie chodzi tu bynajmniej o takie służące podniesieniu temperatury w sypialni. Katarzyna po latach wspominała: „tylko dworskie psy były bardziej nieszczęśliwe ode mnie”.Słynne romanseWobec tak zwanej „trudnej sytuacji” w małżeńskiej alkowie, Katarzyna nawiązała romans ze słynnym dworskim uwodzicielem Sergiuszem Sałtykowowem. Co ciekawe, panująca jeszcze wtedy caryca Elżbieta tolerowała tę sytuację. Pragnęła mieć dziedzica, a kwestia tego kto go spłodzi, miała, jak się okazało, drugorzędne znaczenie. Katarzyna urodziła syna Pawła, który został jej odebrany przez teściową zaraz po porodzie i był wychowywany bez żadnego kontaktu z pierwszy romans stał się dla przyszłej carycy impulsem do zmian. Odkryła, że takie relacje nie tylko zaspokajają jej potrzeby erotyczne, ale także są namiastką prawdziwej miłości, bliskości i ciepła, którego tak bardzo w jej życiu brakowało. Jednym z istotniejszych związków, zwłaszcza z punktu widzenia Polaków, był ten ze Stanisławem Augustem Poniatowskim. Mężczyzną szalenie przystojnym, inteligentnym, oczytanym, rozsmakowanym w kulturze i sztuce, obytym w świecie. Nietrudno było się w nim zakochać. Katarzyna nie tylko urodziła mu dziecko – córkę Annę, która niestety zmarła po dwóch latach, ale, tuż po objęciu władzy w Rosji, zaczęła forsować jego kandydaturę na króla Polski. Ich romans już wtedy był przeszłością, ale Katarzyna miała żelazną zasadę utrzymywania dobrych relacji z byłymi kochankami. Poniatowskiego rzeczywiście musiała kochać, bo wydała ponad 2,5 miliona rubli na jego kampanię wyborczą i dopięła swego, gwarantując sobie tym samym łatwy dostęp do władzy w kochankiem, który odegrał istotną rolę w historii, był oficer carskiej armii Grzegorz Orłow. To on w 1762 roku dowodził zamachem stanu, którego efektem było odsunięcie od władzy Piotra i uczynienie Katarzyny wszechwładną. Wiele wskazuje też na to, że Orłow własnoręcznie udusił cara w kilka dni po jego abdykacji. Co ciekawe, nazwiskiem kochanka caryca nazwała jeden z największych (miał wielkość gołębiego jajka) i najpiękniejszych brylantów świata. Wprawdzie wartą majątek błyskotkę Katarzyna kupiła sobie sama, ale żeby uciąć plotki na temat jej ekstrawagancji i rozrzutności, zaaranżowała scenkę, w której Grzegorz ofiarował jej cenny kamień jako prezent imieninowy. Brylant został umieszczony w berle carów i do dziś jest przechowywany w Diamentowym Skarbcu w mężczyzn, którzy przewijali się przez sypialnię carycy, nie można pominąć jednookiego, niezwykle bystrego Grzegorza Potiomkina. Według niektórych źródeł Katarzyna wzięła ze swoim kochankiem potajemny ślub. Czy tak było rzeczywiście, nie wiadomo. Na pewno władczyni straciła dla niego głowę. Ich romans był niezwykle intensywny, ale namiętność szybko wygasła. Nie oznaczało to jednak końca ich relacji. Potiomkin pozostał jednym z jej najbliższych współpracowników, najbardziej zaufanych osób, a także pełnił odpowiedzialną funkcję „selekcjonera” jego następców – kolejnych kochanków Katarzyny. Opracował nawet na tę okoliczność specjalną procedurę: kandydat, który zainteresował carycę był inwigilowany, weryfikowano też jego możliwości intelektualne, wszak miał zabawiać nieprzeciętnie inteligentną kobietę. Jeżeli śledztwo wypadało pomyślnie, wybranek przechodził szczegółowe badania lekarskie, a następnie trafiał do damy dworu, zwanej wytwornie „probir-damą”, na praktyczny sprawdzian swoich umiejętności. Dopiero po przejściu tego testu dostawał przepustkę do sypialni władczyni. Choć droga do jej łoża była długa i niełatwa, chętnych nie brakowało. Świeżo upieczeni kochankowie mogli bowiem liczyć nie tylko na zaszczyty, ale również na atrakcyjne wynagrodzenie w wysokości 100 tysięcy rubli w szacują, że Katarzyna w swoim życiu miała dwunastu kochanków. Nie uwzględnia się tu jednonocnych przygód, tylko faktyczne, nawet kilkuletnie relacje. Wśród jej faworytów byli książęta, hrabiowie, generałowie, ale na względy mogli również liczyć zwykli żołnierze czy grenadierzy. Dzięki nim caryca zyskała miano erotomanki, jednak trudno oprzeć się wrażeniu, że jest to opinia mocno na wyrost. Wysoko urodzeni mężczyźni w tamtych czasach miewali znacznie więcej kochanek i nikt nie robił z tego tytułu większego zamieszania. Patrząc z tej perspektywy, Katarzynę można nazwać jedną z pierwszych i mecenas sztukiBędąc przy temacie równouprawnienia warto wspomnieć, że to właśnie za rządów carycy po raz pierwszy na na czele Rosyjskiej Akademii Nauk stanęła kobieta. Z jej inicjatywy powstała też szkoła dla najbardziej utalentowanych pań, niezależnie od ich statusu klasowego czy majątkowego, co było pod każdym względem rewolucyjnym posunięciem. Jednak tylko takie działania mogły zmienić wizerunek Rosji, która miała opinię kraju zacofanego. Katarzyna była inteligentna, oczytana, miała wiedzę na temat tego, co się dzieje na świecie i mądrze z niej korzystała. Nie tylko umacniała pozycję państwa, którym władała, poszerzając chociażby jego granice, ale działała także wewnątrz kraju. Dzięki niej wprowadzono w Rosji szczepienia przeciwko ospie i uruchomiono okna życia dla niechcianych przez matki noworodków. Interesowała się nowinkami technicznymi, ale ponad wszystko kochała sztukę. Opiekowała się artystami i intelektualistami. Wśród jej ulubieńców znaleźli się tacy geniusze jak Wolter (za namową którego chciała wprowadzić w życie Rosji oświeceniowe zasady) czy Diderot. Z tym drugim wiąże się nawet ciekawa historia, mianowicie gdy wystawił na sprzedaż swoją bibliotekę, by choć trochę podreperować swoją trudną sytuację finansową, Katarzyna odkupiła ją w całości, ale nalegała, by księgozbiór pozostał u niego aż do jego Katarzyny II w Tsaritsyno. Rosja, Moskwa. 29 kwietnia 2018 r. (c) Dance60 porcelanyCaryca pozostawiła po sobie wspaniałą kolekcję dzieł sztuki. Niewiele osób jednak wie, że Katarzyna miała szczególną słabość do porcelany. Za jej panowania zreorganizowano założoną za czasów Elżbiety rosyjską manufakturę. Odtąd nazywała się Imperatorską Fabryką Porcelany, a jej zadaniem było upowszechnienie porcelany w całej Rosji. Ambasadorką tego pomysłu została sama caryca, która uwielbiała wyjątkowe serwisy. Jeden z kawowych był na przykład ozdobiony jej miniaturowymi portretami. Inne, najbardziej znane luksusowe serwisy to Arabeskowy czy Gabinetowy, z których każdy składał się z około 1000 elementów. We Francji Katarzyna zamówiła też biskwitowy, 750-elementowy serwis w stylu antycznym. Do pracy nad nim zaangażowano połowę pracowników manufaktury, którzy pracowali nad stworzeniem go przez półtora roku. Warto dodać, że jeśli chodzi o Imperatorską Fabryką Porcelany to działa ona do dziś, tyle że pod nazwą Łomonosow. Ich najbardziej rozpoznawalny wzór: siatka kobaltowa przyozdobiona ręcznie 22-karatowym złotem, swoją popularność zawdzięcza właśnie brakowało, a Katarzyna zostałaby właścicielką jednego z najsłynniejszych serwisów na świecie. Chodzi mianowicie o zastawę „Flora Danica”, składającą się pierwotnie z 1802 elementów. Miała być ona prezentem duńskiej rodziny królewskiej dla carycy. Niestety – prace nad nim trwały aż 12 lat, do roku 1802, a imperatorowa zmarła w 1796 tekst nie jest oczywiście najbardziej szczegółową biografią carycy, jaką można byłoby sobie wyobrazić. Wierzę jednak, że tyle wystarczy żeby przekonać, że nie była postacią czarno-białą. Szczególnie krzywdzący jest bowiem fakt, że o Katarzynie mówi się albo w kontekście rozbiorów Polski albo jej niespotykanych wręcz potrzebach seksualnych. To tak jakby o filmach Tarantino napisać, że nie brakuje tam przemocy i że są trochę dziwne: niby to prawda, ale każdy fan „Pulp Fiction” takim sformułowaniem będzie po prostu zażenowany. Zofia Kociołek-SztecGdyby wypalił jej plan A, dziś byłaby księżną Monako. Plan B zakłada posiadanie pałacu na Dolnym Śląsku, w którym będzie mieszkać i przyjmować gości podając kawę w prawdziwej porcelanie. Póki co nosi replikę pierścionka księżnej Kate, a zamki poznaje jako turystka. Aktualnie funkcjonuje jako królowa-matka małej Wandy. Z zawodu jest PR-owcem. Uwielbia dobre jedzenie, książki (choć najchętniej na okrągło czytałaby „Dumę i uprzedzenie”), galopy na swoim rudym koniu po lesie i weekendowe wypady, podczas których razem z mężem odkrywają niesamowite miejsca w Polsce lub oglądają rekonstrukcje bitew. Życie z nią to nieustanna sinusoida – albo krzyczy albo się śmieje. Jej motto to „ostatni łatwy dzień był wczoraj”.AUTORKopiuj

caryca katarzyna o polakach